لینوس بندیکت توروالدز (به انگلیسی: Linus Benedict Torvalds) متولد ۲۸ دسامبر ۱۹۶۹ (۷ دی ۱۳۴۸) در هلسینکی فنلاند، یک مهندس نرم‌افزار فنلاندی-آمریکایی است که به خاطر آغاز و توسعهٔ هسته لینوکس و همچنین نرم‌افزار گیت شناخته می‌شود. او پس از چندی معمار ارشد پروژهٔ هسته لینوکس شد و هم اکنون مسئولیت هماهنگ کنندهٔ پروژه هسته لینوکس را بر عهده دارد. سیستم کنترل نسخه‌ی توزیع شده‌ی گیت نیز از دیگر اختراعات توروالدز است.
لینوس توروالدز در خانواده‌ای فنلاندی-سوئدی چشم به جهان گشود. پدرش نیلز توروالدز خبرنگار رادیو و تلویزیون و مادرش آنا خبرنگار خبرگزاری فنلاند است. پدر و مادر لینوس هردو در دوره دانشجویی از دانشجویان فعال چپ‌گرا بودند و در جنبش دانشجویی دانشگاه هلسینکی نقش عمده‌ای ایفا کردند. خانواده او جزء اقلیت سوئدی زبان جمعیت فنلاند بودند. نام توروالدز برگرفته از لینوس پاولینگ، برنده آمریکایی جایزه نوبل شیمی، به نام لینوس نامگذاری شد. همچنین در کتاب کد یاغی: لینوکس و انقلاب متن‌باز توروالدز نقل قول می‌کند که «من فکر می‌کنم که براساس شخصیت کارتونی لینوس در کارتون پینوتس نامگذاری شدم». یعنی نصفی از نام او براساس برنده جایزه نوبل شیمی و نصفی دیگر بر اساس یک شخصیت کارتونی پتو بر دوش است.
او انگیزه‌اش برای برنامه‌نویس شدن را اینگونه بیان می‌کند که پول کافی برای اجرای یونیکس بر روی دستگاه شخصی‌اش نداشته و دوستانش بازی‌هایی روی رایانه‌شان می‌کردند که او توان پرداخت برای آنها را نداشت. برای رفع این نیاز به یادگیری برنامه‌نویسی روی آورد.
توروالدز از سال ۱۹۸۸ تا سال ۱۹۹۶ در دانشگاه هلسینکی در مقاطع لیسانس و فوق لیسانس از رشته علوم کامپیوتر در گروه تحقیقاتی NODES بود. تحصیلات آکادمیک او بعد از اولین سال از مطالعه او که به ارتش فنلاند پیوست متوقف شد، او به عنوان افسر برنامه‌های آموزشی به مدت ۱۱ ماه در ارتش فنلاند خدمت کرد. در ارتش او با درجه ستوان دومی، فرماندهی یک دسته در رسته توپخانه را برعهده داشت.
در سال ۱۹۹۰ مطالعات دانشگاهی خود را دوباره ادامه داد و برای اولین بار یونیکس را در قالب یک میکرو ویکس که التراایکس را اجرا می‌کرد منتشر کرد. عنوان مقالهٔ فوق لیسانس او، لینوکس: یک سیستم‌عامل قابل حمل بود.
توروالدز اولین تلاش‌ها برای توسعه‌ی نرم‌افزار را روی کامپیوتر کومودور انجام داد. او ابتدا از زبان بیسیک و سپس از زبان دشوارتر اما کارآمدتر اسمبلی برای توسعه‌ی نرم‌افزار استفاده کرد. برنامه‌نویسی و ریاضیات به‌سرعت به علاقه‌ی اصلی لینوس تبدیل شدند. پدرش تلاش زیادی کرد تا او را به تفریحات معمول جوانان در آن زمان علاقه‌مند کند اما در این کار موفق نبود. خود لینوس هم عنوان کرده که علاقه و استعدادی در آن تفریح‌ها نداشته است.
لینوس توروالدز در سال ۱۹۸۷ اولین کامپیوتر خود را با پس‌اندازش خریداری کرد. این کامپیوتر، Sinclair QL نام داشت و جزو اولین کامپیوترهای خانگی ۳۲ بیتی بود. این کامپیوتر شخصی از پردازنده‌ی ۷.۵ مگاهرتزی موتورولا و ۱۲۸ کیلوبایت حافظه‌ی رم بهره میبرد که نسبت به کومودور پدربزرگ، پیشرفت بزرگی برای لینوس بود. البته لینوس به‌سرعت از این کامپیوتر ناامید شد؛ چرا که سیستم‌عامل آن روی حافظه‌ی رام کار می‌کرد و قابلیت برنامه‌نویسی نداشت.
فهرست مطالب
نامگذاری لینوکس
در آغاز توروالدز خواست که هسته‌ای که خود توسعه داده بود، فریکس (freax) که ترکیبی از دو واژه انگلیسی free و عجیب freak نامگذاری کند، اما دوست او Ari Lemmke که مدیریت FTP سرور را در جایی که هسته برای اولین‌بار به منظور دانلود میزبانی شده بود بر عهده داشت، آن را پوشه لینوکس توروالدز نامگذاری کرد.
شناخت و نشان تجاری
حدود ۲ درصد از هسته لینوکس همانطور که در سال ۲۰۰۶ توسط خود توروالدز نوشته شد. چون لینوکس هزاران پشتیبان دارد، همچین درصدی یک سهم شخصی بارز در سراسر کد را نمایش می‌دهد. توروالدز صلاحیت بررسی نهایی روی اینکه کد جدید نادرست وارد هسته لینوکس استاندارد شده است یا نه را هنوز بر عهده دارد. توروالدز صاحب نشان تجاری لینوکس است و نحوه استفاده از آن را مخصوصاً در موسسه‌های نشان لینوکس کنترل می‌کند.
زندگی شخصی
توروالدز با تاو مونی ازدواج کرد. توروالدز اولین بار در پاییز ۱۹۹۳ با تاو آشنا شد؛ وی در حال راه‌اندازی یک آزمایشگاه برای تمرینات دانش آموزان بود. او برای تست یک ایمیل به مونی فرستاد و تاو در جواب آن ایمیل با او قرار گذاشته بود. لینوس و تاو بعد با هم ازدواج کردند و الان سه دختر دارند، پاتریشا، دانیلا و کلستی.
لینوس در سال ۲۰۰۲
توروالدز در مصاحبه ای خودش را یک بی‌خدا معرفی کرد او همچنین اضافه می‌کند: «من مردم رو به گونه‌ای یافتم که آنها فکر می‌کنند مذهب دو اصل را با خودش به همراه می‌آورد، اصول اخلاقی و قدردانی از طبیعت، در حالی که من فکر می‌کنم از هر دوی این‌ها می‌کاهد و این به مردم این بهانه را می‌دهد تا بگویند «اوه … طبیعت ساخته شده است» و بنابراین آفرینش چیزی معجزه آسا می‌نماید. من به آن عقیده علاقه دارم که می‌گوید «عجب! شگفت‌انگیز است که چنین چیزی اصلاً توانسته اتفاق بیفتد» او بعداً اضافه کرد که در حالی که دین در اروپا یک موضوع شخصی است ولی در آمریکا به آن جنبهٔ سیاسی داده‌اند.»
در سال ۲۰۱۰ توروالدز شهروند ایالات متحده آمریکا شد و برای رای دادن در آمریکا ثبت نام کرد. او به هیچ گروه سیاسی در آمریکا وابسته نیست و می گوید :”کاملا صریح بگویم من آنقدر غرور شخصی دارم که بخواهم با هر یک از آنها در ارتباط باشم”.
به رسمیت شناخته شدن
در سال ۱۹۹۶ سیارک ۹۷۹۳ به نام توروالدز نام گذاری شد.
در سال ۱۹۹۷ مدرک کارشناسی ارشد خود را از گروه علوم کامپیوتری دانشگاه هلسینکی دریافت کرد.
در سال ۱۹۹۸ جایزهٔ EFF Pioneer Award را دریافت کرد.
در سال ۱۹۹۹ دکترای افتخاری دانشگاه استکهلم را دریافت کرد.
همچنین بارها در مجله تایمز به او اشاره شده است به عنوان مثال:
در سال ۲۰۰۰، نفر هفدهم در نظر سنجی مهم‌ترین اشخاص قرن شد.
در سال ۲۰۰۴، از او به عنوان یکی از افرادی که بیشترین تأثیر را در جهان داشته‌اند یاد شده است.
در سال ۲۰۰۶، در نسخهٔ اروپایی مجله از او به عنوان یکی از قهرمانان انقلابی شصت سال گذشته نام برده شده است. در سپتامبر ۲۰۱۳ در کنفرانس لینوکس کانف از توروالدز سؤال شد که آیا یکی از آژانس‌های دولتی از او درخواستی مبنی بر قرار دادن یک بک‌دور در لینوکس کرده است؟ او در حالی که سرش را به نشانه «بله» تکان می‌داد، کلمه «نه» را بر زبان آورد.
نقل مکان به سیلیکون ولی
لینوس توروالدز پس از یک دهه فعالیت به‌عنوان دانشجو، استاد و محقق در دانشگاه هلسینکی، تصمیم گرفت تغییری اساسی در مسیر کاری خود ایجاد کند. ناگفته نماند که در آن زمان، فرصت‌های و پیشنهادهای شغلی متعددی برای او وجود داشت.
به‌همین دلیل، لینوس در سال ۱۹۹۷ به سیلیکون ولی کالیفرنیا رفت تا در شرکت Transmeta Corporation مشغول بکار شود. این شرکت در زمینه‌ی تولید ریزپردازنده‌ها فعالیت می‌کرد و شغل توروالدز در آنجا، توسعه‌ی نرم‌افزارهایی برای ارتباط سیستم‌عامل‌ها با پردازنده‌های این شرکت بود. البته این شرکت ارتباطی با لینوکس نداشت و این حقیقت، دلیل مهمی بود که لینوس آن را برای ادامه‌ی کار انتخاب کند. خالق لینوکس معتقد بود که نباید از هیچ شرکت فعال در زمینه‌ی لینوکس بیش از دیگران حمایت کند.
استخدام توروالدز در این شرکت باعث نگرانی برخی طرفداران لینوکس شد. کار کردن توروالدز در شرکتی که منافع مالی داشت، برای آنها عجیب بود. بعلاوه این شرکت از بنیانگذار مایکروسافت یعنی پل آلن پشتیبانی مالی دریافت می‌کرد.
به‌هرحال قبول کردن این شغل برای توروالدز دشوار نبود. این فرصت علاوه بر تغییرات حرفه‌ای در زندگی کاری، او را به سیلیکون ولی می‌رساند. سیلیکون ولی خواه ناخواه برای هر متخصص کامپیوتر و فعال دنیای فناوری، مقصدی رؤیایی است و لینوس توروالدز بزرگ هم از این قائده مستثنا نبود. بعلاوه این محیط بسیار پیشرفته‌تر از اکوسیستم کوچک فناوری در فنلاند بود. علاوه بر همه‌ی این موارد، خانواده‌ی توروالدز بزرگ شده بود و او باید درآمد خود را افزایش می‌داد.
قرارداد توروالدز با ترنسمتا به‌گونه‌ای بود که او زمان کافی برای توسعه‌ی پروژه‌ی لینوکس داشت. البته این قرارداد منافع زیادی هم برای آن شرکت داشت. آنها علاوه بر جذب یک مهندس حرفه‌ای و خوش‌ذوق، فردی را در تیم خود داشتند که توجه رسانه‌ها را به آنها جلب می‌کرد.
زمانی که توروالدز به سیلیکون ولی رسید، مایکروسافت در جنگ مرورگرها در حال نابود کردن نت‌اسکیپ بود. در همین زمان، کاربران و کارشناسان منتظر رقیب جدیدی برای انحصارطلبی مایکروسافت بودند تا چالشی بزرگ‌تر برای آنها به ارمغان بیاورد. در این میان بازار مقایسه‌ی توروالدز و بیل گیتس هم داغ بود. در کنار تمام اختلافات، این دو نفر هر دو تقریبا هم قد بودند، هر دو عینک می‌زدند و به عقیده‌ی کارشناسان و کاربران آن زمان، هر دو برنامه‌نویس‌هایی متعصب بودند.
در دورانی که مردم مشغول مقایسه کردن این دو نابغه‌ی دنیای کامپیوتر بودند، بیل گیتس روز به روز ثروتمندتر می‌شود و در مقابل، توروالدز تقریبا هیچ درآمدی از سیستم‌عامل آزاد و رایگانش نداشت. او حقوقی متوسط دریافت می‌کرد و خانواده‌اش در خانه‌ای معمولی در محله‌های متوسط شهر زندگی می‌کردند.
البته سبک رفتاری و اعتقادات توروالدز به‌گونه‌ای بود که علاقه‌ای به کسب ثروت و قدرت زیاد نداشت. او نشان داده بود که همه‌ی نوآوری‌هایش را تنها به خاطر لذت بردن انجام می‌دهد و معتقد بود که مهم‌ترین فاکتور برای برنامه‌نویس لذت بردن از برنامه‌نویسی و ایجاد خلاقیت است. به هر حال او در دوره‌های بعدی زندگی به‌خوبی با پول و قدرت آشنا شد. او در نهایت اعتقاد پیدا کرد که ثروت هم مزایای خاص خودش را دارد.
سال ۱۹۹۹ زمان افزایش درآمد و دارایی‌های توروالدز بود. شرکت‌های بزرگ RED Hat و VA Linux که توسعه‌دهندگان پیشگام نرم‌افزارهای تجاری بر مبنای لینوکس بودند، هر دو بخشی از سهام خود را به پاس خلق لینوکس به این مهندس فنلاندی اعطا کردند. زمانی که سهام ردهت به‌صورت عمومی عرضه شد، لینوس توروالدز به‌یکباره میلیونر شد و با عرضه‌ی عمومی سهام VA، ارزش دارایی‌های او به نزدیک ۲۰ میلیون دلار رسید.
بنیاد Linux
سال‌های بعدی، دوران اوج پذیرش لینوکس توسط شرکت‌های بزرگ بود. شرکت‌هایی همچون اوراکل، اینتل، نت‌اسکیپ، کارل و آی‌بی‌ام همگی به‌دنبال جایگزینی ارزان‌تر و رقیبی قابل توجه برای ویندوز بودند. جلب توجه این شرکت‌ها به ساخته‌ی توروالدز و استفاده‌ی گسترده از این سیستم‌عامل در بخش‌های مختلف صنعت، روز به روز به شهرت این مهندس فنلاندی اضافه می‌کرد.
توروالدز در سال ۲۰۰۳ شرکت ترنسمتا را ترک کرد و در Open Source Development Labs مشغول بکار شد. او در سال ۲۰۰۴ برای نزدیک شدن به محل کارش در اوپن سورس دولوپمنت لبز، به شهر بیورتون رفت.
این سازمان غیر انتفاعی توسط کنسرسیومی بین‌المللی حمایت می‌شد تا توسعه‌ی لینوکس را برای استفاده از کامپیوترهای حرفه‌ای و تجاری سرعت ببخشد. این سازمان قصد داشت به مرکز توجه صنعت لینوکس تبدیل شود. در سال ۲۰۰۷ این سازمان با گروه استانداردهای آزاد ادغام شد و بنیاد لینوکس را تأسیس کردند.
بیشتر بدانید:
- لینوس توروالدز: کرنل ۵.۸ لینوکس یکی از بزرگترین نسخه های ارائه شده است
- بیوگرافی ریچارد استالمن، بنیانگذار جنبش نرم افزار آزاد
- معرفی آمازون لینوکس
- دانستنی ها: صد سوال لینوکسی
لینوکس بخش اعظمی از موفقیت خود را مدیون هوش، مهارت و تعهد لینوس توروالدز است. تصمیمات استراتژیک او در بخش‌های فنی و همچنین مجوزهای توسعه، این سیستم‌عامل را به شهرت امروزی رسانده است. او علاوه بر توسعه‌ی حرفه‌ای لینوکس در روزها و سال‌های ابتدایی، تصمیماتی مهم برای پیشرفت آن گرفت که مهم‌ترین آنها، عرضه‌ی لینوکس تحت مجوز نرم‌افزارهای آزاد بود.
علاوه بر تصمیمات گفته‌شده، شخصیت توروالدز او را به گزینه‌ای مناسب برای تبدیل شدن به یک رهبر عرفانی برای این اکوسیستم تبدیل کرده بود. او در دروان پیشرفت لینوکس هم شخصی متواضع ماند و بدون توجه به ثروت و قدرت، زندگی را در لذت بردن از زمان حال خلاصه کرد.
نکته‌ی مهمی زندگی توروالدز، بی‌شباهت به بسیاری از افراد موفق در تاریخ نیست. باید اعتراف کنیم که او در زمان مناسب و در مکان مناسب قرار گرفته بوده است. سال‌های ابتدایی دهه‌ی ۲۰۰۰ زمانی بود که تقاضا برای یک سیستم‌عامل آزاد و قوی مانند لینوکس به اوج خود رسیده بود. دلایل این افزایش تقاضا عبارت بودند از: گسترش نفوذ کامپیوترهای شخصی و افزایش قدرت آنها، نبود یک سیستم‌عامل قوی و مناسب برای این کامپیوترها در کنار نارضایتی‌های از MS-DOS و ظهور اینترنت به‌عنوان ابزاری رایگان برای اتصال تمام کامپیوترهای جهان. می‌توان گفت دلایل بالا در کنار یکدیگر، پایه‌های پیشرفت لینوکس و شهرت لینوس توروالدز را تشکیل داده‌اند.
نکته‌ی جالب در مورد پنگوئن نماد لینوکس این است که پنگوئن، نماد شانس لینوس توروالدز است. اعتقاد به نماد شانس در فرهنگ غربی رواج دارد و افراد شیء یا موجودی را به‌عنوان عامل افزایش شانس می‌پذیرند و نمادهای آن را با خود حمل می‌کنند.
توسعه‌ی گیت
گیت یک ابزار ثبت ورژن و اصلاحات است که عموما توسط برنامه‌نویسان و توسعه‌دهنده‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. توسعه‌ی این ابزار توسط توروالدز به انتقادها از او به دلیل استفاده از ابزار انحصاری BitKeeper بازمی‌گردد.
توروالدز یکی از طرفداران پروپاقرص نرم‌افزارهای کد باز است اما در کنار آن اعتقاد دارد که باید از بهترین ابزار برای انجام کارها استفاده کرد. همین اعتقاد باعث شده بود که او برای کنترل روند تغییرات لینوکس از بیت‌کیپر استفاده کند که انتقادات زیادی را از طرف جامعه‌ی متن باز متوجه او کرد. به‌هرحال توروالدز مجبور شد برای راحتی خود، گیت را توسعه دهد که امروزه به نیازی اساسی برای تیم‌های توسعه‌ی نرم‌افزار تبدیل شده است.
همانطور که گفته شد توروالدز بر خلاف بسیاری از بزرگان دنیای فناوری، اهل شهرت و خودنمایی نیست. تصاویر و اخبار کمی روزانه از او منتشر می‌شود و علاوه بر آن، علاقه‌ی چندانی به اظهار نظر در مورد اتفاقات صنعت ندارد. از لحاظ زندگی شخصی نیز اطلاعات کمی از او در اینترنت منتشر شده است.
