مقدمه
یکی از تکنولوژی های پرچالش جدید، تکنولوژی UEFI است. معمولا کاربران زمانی با UEFI به چالش بر می خوردند که می خواهند بر روی کامپیوترشان سیستم عامل نصب کنند. نصب سیستم عامل در کامپیوتری هایی که از تکنولوژی UEFI بهره می برند دارای شرایط خاصی است و آماده نبودن هر کدام از آن باعث عدم موفقیت در فرایند نصب می شود.
BIOS چیست؟
BIOS یا Basic Input/Output System نوعی Firmware یا میان افزار است و اولین برنامه ای است که پس از روشن شدن کامپیوتر، اجرا می شود. این Firmware درون چیپی بر روی مادربورد قرار دارد. BIOS وظیفه راه اندازی اولیه و تست سلامت قطعات ضروری سیستم را به عهده دارد و پس از آن که مطمئن شد همه قطعات سالم هستند و مشکلی ندارند، سیستم عامل را پیدا کرده و کنترل سیستم را به او می سپارد.
اگر به هر دلیلی BIOS از کار نکند، در این صورت سیستم کار نخواهد کرد زیرا از روشن شدن سیستم و چرخش فن ها تا تعیین فرکانس کاری پردازنده و بارگذاری درایورهای لازم برای بوت کردن سیستم عامل بر عهده BIOS است.
در مادربرد های قدیمی BIOS در حافظه ROM قرار داشت و تغییرات را در CMOS ذخیره می کرد. در مدل های جدید، BIOS در حافظه Flash قرار دارد. قرار گرفتن BIOS در حافظه Flash این امکان را فراهم می کند تا راحت تر بتوان BIOS را بروزرسانی کرد و Feature های جدید به آن افزود. البته خطر آلوده شدن BIOS توسط Rootkit های بایوسی هم از معایب قرار گرفتن BIOS در حافظه Flash است.
UEFI چیست؟
UEFI سرنام Unified Extensible Firmware Interface است و مدل توسعه یافته ای از EFI است. UEFI آمد تا جایگزینی برای BIOS باشد، اما در عمل بسیاری از سیستم های UEFI از BIOS هم پشتیبانی می کنند. به نوعی می توانیم UEFI را به عنوان یک BIOS پیشرفته با توانایی های بالا در نظر بگیریم. وجود تکنولوژی UEFI امکانات خاصی را در اختیار ما قرار می دهد. برخی از این ویژگی ها عبارتند از: قابلیت Secure Boot، Cryptography، دسترسی های Remote، ابزارهای خطایابی سیستم، رابط کاربری پیشرفته و زیباتر با امکان استفاده از Mouse و فونت های زیباتر، امکان ساخت User Account با دسترسی های مختلف، قابلیت بوت سریعتر، قابلیت بوت با هارد دیسک GPT و مواردی از این دست.
با تنظیماتی که در BIOS وجود دارد می توانیم انتخاب کنیم که از قابلیت های UEFI استفاده بکنیم یا خیر. اصطلاح UEFI BIOS به UEFI اشاره دارد و Legacy BIOS به BIOS.
برای این که سیستم عامل با موفقیت بر روی سیستم UEFI نصب شود چه شرایطی لازم است؟
۱ – نوع دیسک باید GPT باشد، بعضی از سیستم عامل ها مانند ویندوز نمی توانند بر روی دیسک های MBR نصب شوند. اگر هم بخواهید پارتیشن های MBR خود را به GPT تبدیل کنید باید آنرا فرمت کنید یعنی از دیتای درون آن بگذرید.
۲ – تنها نسخه های خاصی از سیستم عامل ها توانایی نصب بر روی سیستم های UEFI را دارند.
۳ – برای اینکه سیستم عامل با موفقیت نصب شود وجود دایرکتوری EFI و محتویات آن که برای بوت کردن در حالت UEFI ضروری است.
